Dacia’ya (Romanya) adını veren Trakyalı kavim Daklar ve Getler

Daklar bir Trak kabilesi olmalarına karşın kültürel açıdan komşu halk İskitler ile MÖ 4. yüzyılda bölgeye gelen Keltlerden önemli ölçüde etkilenmişlerdir. Daklar, Antik Yunan kaynaklarında Geton, Tabula Peutingeriana gibi Latin kaynaklarında ise Dacus ve Getae adlarıyla kayıtlıdırlar. Strabon, Scythia Minor‘e dek yayılmış bu halkın en eski adının “daoi” olduğunu bildirmiştir ki bu kelime Frig dilinde “kurt” anlamına gelen “daos” ile ilişkili olmalıdır. Gerçekten de Dak ordusunun “draco“[1] adı verilen sembolü balaur[2] gövdeli, ağzını açıp uzun dilini dışarı çıkarmış kurt başlı bir yaratıktır.

Dakların diğer Trak kabileleri gibi yerli halklar ile Hint-Avrupalılar’ın erken Bronz

çağda karışımı ile oluştuğu iddia edilmekteyse[3] de tarihi ve arkeolojik kayıtların yetersizliği kökenleri hakkında kesin yorum yapmaya yetecek miktarda değildir. Strabon, Dak ve Getlerin 200 bin asker toplayabilecek sayıda olduğunu bildirirken, Herodot Getlerin en asil Trak kabilesi olduğunu, Thucydides ise Getlerin İskit sınırında yaşayan atlı okçular olduğunu bildirmiştir.[4]

Daklar, Tuna’nın güneyinde yaşayan komşu Moesialılar ve Anadolu’da yaşayan Mysialılar gibi Trak dilini kullanmaktaydı.[5] Bu durumda Dakların, Tuna’nın kuzeyine göçmüş Trak kabileleri olduğu akla gelse de Bulgar dilbilimci Vladimir Ivanov Georgiev Dak ve Moesialıların yerleşim adlarını kıyaslayarak[6] Traklardan farklı olduğunu bir halk olduğunu iddia etmiştir.[7]

Roma fethi sırasında Daica’da yaşayan 12 Dak kabilesinin[8] kaderi meçhul olup, bir teoriye göre Romalılar tarafından savaş sırasında öldürülerek veya köle olarak satılarak önemli ölçüde yok edilmiş, bir kısmı aile ve hayvanlarıyla birlikte ülkeyi terk ederlerken yerlerine Romalılaşmış Moesialılar, Traklar ve İllyrialılar yerleştirilmiştir. Roma egemenliğinin dışında kalan Karpat dağlarının kuzey ve doğusunda Kelt asıllı Anarti ve Teurisci halklarının yanı sıra Kostoboki adlı Dak kabilesi ile Besarabya ile Moldovya’da Bastarnae, Peukini adlı Germen, Roxolani adlı Sarmat kabilelerinin yanı sıra Karpi adlı bir Dak kabilesi daha varlığını sürdürebilmiştir. Gerçekten de MS 6. yüzyılda Bizanslı yazar Zosimus, Karpodaki[9] adlı bir kabilenin 4. yüzyıl sonlarında Romalılar’a saldırdığını bildirmiştir ki verdiği terim “Karpatlarda yaşayan Daklar” olarak çözmek mümkündür.

Kaynak: Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi (Genişletilmiş 3. Baskı). Nika Yayınları. Ankara, 2016

Notlar

[1] Drako kelimesinin Sarmat ve Alanlardan ödünçlenildiği düşünülmekte olup, en eski figür Romanya’nın Prahova bölgesinde MÖ 4. yüzyıla tarihlenen bir çömlek üzerinde bulunulmuş, sonraları Roma süvarilerince de benimsenmiştir.

[2] Romen folklorunda ejderhalara verilen simdir

[3] Hoddinott, 1981: 27

[4] Strabon, Geographika 7, 13; Herodotus Historiae IV, XCIII; Thucydides, Peloponnes Savaşı, II

[5] Strabon VII. 3. 2

[6] Dacia ve Moesia’daki yerleşimler /-dava/ son eki ile bitmekteyken Trakya’dakiler /-para/ son eki ile bitmektedir.

[7] Georgiev, 1960: 39-58

[8] Ptolemy, III.8

[9] Yunanca καρποδάκαι